ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ನಡೆಯುವ ರಕ್ಷಾಬಂಧನ (Raksha Bandhan) ಹಬ್ಬವು ಸಹೋದರ–ಸಹೋದರಿಯರ ಪವಿತ್ರ ಸಂಬಂಧದ ಸಂಕೇತ. ಇದು ಕೇವಲ ದಾರಕಟ್ಟುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಲ್ಲ — ಪ್ರೀತಿ, ವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಗೌರವದ ಬಂಧ.
ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು
ಇಂದ್ರ–ಇಂದ್ರಾಣಿ ಕಥೆ: ಒಮ್ಮೆ ದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಕ್ಷಸರ ನಡುವೆ ಯುದ್ಧ ನಡೆಯಿತು. ರಾಕ್ಷಸರ ಶಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ದೇವತೆಗಳು ಸೋಲಲು ಶುರು ಮಾಡಿದರು. ದೇವರಾಜ ಇಂದ್ರನು ಭಯಗೊಂಡು ಗುರು ಬೃಹಸ್ಪತಿಯ ಬಳಿ ಹೋದನು. ಆಗ ಇಂದ್ರಾಣಿ ಮಂತ್ರಗಳಿಂದ ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಿದ ರೇಷ್ಮೆ ದಾರವನ್ನು ಇಂದ್ರನ ಕೈಗೆ ಕಟ್ಟಿದಳು. ಇದರ ಫಲದಿಂದ ಇಂದ್ರನು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದನು.
ವಾಮನ ಅವತಾರ–ರಾಜ ಬಲಿ ಕಥೆ: ವಿಷ್ಣುವು ವಾಮನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ರಾಜ ಬಾಲಿಯಿಂದ ಮೂರು ಹೆಜ್ಜೆ ಭೂಮಿ ಕೇಳಿದನು. ಬಲಿ ಎಲ್ಲವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಪಾತಾಳ ಲೋಕದ ರಾಜನಾದನು. ವಿಷ್ಣು ಅವನೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲೇ ವಾಸಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡಿದನು. ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಹಿಳೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಬಲಿಗೆ ರಾಖಿ ಕಟ್ಟಿದಳು. ಬಲಿ, ಅವಳ ಸಹೋದರನಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದನು.
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆ
ರಾಣಿ ಕರ್ಣಾವತಿ–ಹುಮಾಯೂನ್ ಕಥೆ: ಮೇವಾರದ ರಾಣಿ ಕರ್ಣಾವತಿಗೆ ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ, ಅವಳು ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಹುಮಾಯೂನ್ಗೆ ರಾಖಿ ಕಳುಹಿಸಿದಳು. ಹುಮಾಯೂನ್ ಅದನ್ನು ಗೌರವಿಸಿ ತಕ್ಷಣ ಸೇನೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಂದು ಅವಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದನು. ಇದು ಹಿಂದೂ–ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಹೋದರತ್ವದ ಉದಾಹರಣೆ.
ರಕ್ಷಾಬಂಧನದ ಇಂದಿನ ಮಹತ್ವ: ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಹಬ್ಬವು ಸಹೋದರ–ಸಹೋದರಿಯರ ಪ್ರೀತಿ, ಗೌರವ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಯ ಪ್ರತೀಕ. ಸಹೋದರಿ ರಾಖಿ ಕಟ್ಟುತ್ತಾಳೆ, ಸಹೋದರ ಅವಳನ್ನು ಯಾವ ಕಷ್ಟದಿಂದಲೂ ಕಾಪಾಡುವುದಾಗಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ದಿನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ತರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಪೂಜಾ ವಿಧಾನ
- ಪೂಜಾ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೀಪ, ರೋಲಿ, ಅಕ್ಕಿ, ಸಿಹಿತಿಂಡಿ ಮತ್ತು ರಾಖಿ ಇರುತ್ತವೆ.
- ಸಹೋದರಿ ಆರತಿ ಮಾಡಿ, ತಿಲಕ ಹಾಕಿ, ರಾಖಿ ಕಟ್ಟುತ್ತಾಳೆ.
- ಸಹೋದರ ಉಡುಗೊರೆ ನೀಡಿ, ರಕ್ಷಣೆಯ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ.
- ಈ ವಿಧಾನವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ, ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಬಂಧವನ್ನು ಗಾಢಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
